Kweekverslag Attacus atlas (Atlasvlinder)
Oorsprong: Thailand
Verspreidingsgebied: In het gebied India, Indonesië, Nieuw Guinea, Taiwan en zuidelijk China
Klimaat: Tropisch
Voedselplanten: Ligustrum, Prunus, Ailanthus, Fraxinus, Rhododendron en vele andere.
Jaar: 2007
23 augustus
Op Actias staat een advertentie van Thomas Maag, hij biedt Attacus atlas eitjes aan. Ik heb ze een paar keer eerder gekweekt en het blijft een leuke soort om zo nu en dan weer eens groot te brengen, als de enorme vlinders door de huiskamer vliegen is dat een prachtig gezicht. Ik besluit om de eitjes te bestellen.
1 september
De eitjes zijn aangekomen, ik haal ze uit de transportverpakking en leg ze in een doosje. Onder Attacus eitjes deed ik meestal een stukje licht bevochtigd keukenpapier maar bij latere kweken ben ik er ook bij deze soort af gestapt.
9 september
Gelukkig hebben de eitjes de reis goed doorstaan, de eerste rupsjes zijn gisteren uit het ei gekropen en vandaag komen er weer een paar te voorschijn. Na het eten van een deel van de eischaal hebben de rupsen van Attacus soorten meestal vocht nodig, zonder eerst gedronken te hebben willen ze vaak niet eten. Een klein stukje blad met een druppeltje water in het bakje, zorgt er voor dat ze kunnen drinken as ze daar behoefte aan hebben. Na het drinken gaan ze over naar kleine bakjes met liguster.
11 september
Als de rupsen rusten, zitten ze vrijwel altijd in deze U-vormige houding onder een blad. Als ze ontdekt worden, kunnen ze in dit staduim nog wel doorgaan voor vogelpoepje, vanaf L3 zie je deze rustpose ook niet meer terug.
13 september
De jonge rupsjes groeien bij 27°C en een luchtvochtigheid van 70 tot 80% behoorlijk snel, zeker in de eerste stadia, vandaag is de eerste rups naar L2 verveld en heeft er een kleurtje bij gekregen. Ook in dit stadium geef ik de rupsen zo nu en dan een paar druppels water zodat ze kunnen drinken, sproeien met een plantenspuit doe ik nooit omdat dit de kans op ziekte vergroot.
17 september
Nu de rupsen allemaal in het L2 stadium zitten, zijn de langere tuberkels duidelijk zichtbaar, de zwarte kop is vervangen door een bruine. Op segmenten 1, 2, 3, 10 en 11 zijn de tuberkels aan de zijkanten donker van kleur.
20 september
Veel verschil is er niet tussen het L2 en L3 staduim, behalve de grootte van de rups, zijn de tuberkels voor het merendeel wat langer geworden maar op de achterste twee segmenten juist korter, de kop is iets lichter van kleur geworden. Vanaf nu zullen de rupsen wat meer gaan eten en omdat ze daardoor meer vocht naar binnen krijgen, hebben ze geen extra vocht meer nodig als de luchtvochtigheid tussen de 70 en 80% zit.
23 september
Wat nu verder op valt is het kenmerkende wasachtige witte poeder waar de rupsen mee bedekt zijn. In het L2 staduim is dit ook wel aanwezig maar lang niet in de mate waarop het nu aanwezig is. Het poeder beschermt de rups tegen uitdroging en dient vermoedelijk tegen het voorkomen van beschadigingen bij het kruipen door het gebladerte.
26 september
De eerste rupsen zijn naar L4 verveld, bij deze stap zijn er wel een aantal duidelijke veranderingen aan de rups waar te nemen. Het lichaam wordt anders van vorm, dik aan de voorkant en smal aan de achterkant waardoor de rups een wat tapse vorm krijgt. De tuberkels aan de zijkanten hebben nu allemaal een donkere kleur gekregen en de tuberkels boven op de eerste drie segmenten zijn nu ook duidelijk korter geworden. Op de grote naschuivers is een duidelijke oranje rode ellips te zien.
29 september
Direct na een vervelling zijn de kleuren van de rupsen altijd goed te zien, na een dag worden ze al minder duidelijk door de wasachtige substantie die door de rups wordt afgescheiden en na een dag of drie lijkt het wel of de rupsen berijpt zijn of door de sneeuw hebben liggen rollen. Onder het witte poeder krijgt de kleur groen/blauw steeds meer de overhand. De zwarte tuberkels aan de zijkanten van de rups drogen meestal in waardoor ze verharden.
14 oktober
Jammer genoeg ben ik de laatste twee weken niet erg actief geweest met mijn foto camera, de rupsen hebben in ieder geval goed door gegeten en zijn nu aan het einde van L5. Het wit op de rupsen is vanaf L5 minder aanwezig en de groen met blauwe grondkleur is nu goed te zien.
Hoewel het nu al flinke knapen zijn, hebben ze in tegenstelling tot de meeste rupsen nog een vervelling te gaan en vandaag kan ik nog net een rups betrappen die zojuist uit zijn velletje gekropen is. Zeker in het laatste stadium is de blauwe kleur duidelijk aanwezig en het verschil tussen de oude strakke jas en de ruime nieuwe is goed te zien, voorlopig is er weer ruimte genoeg om nog een stuk dikker te worden.
23 oktober
Ook het laatste jasje begint bij sommige rupsen wat op spanning te staan, op de foto is nog goed te zien dat de rups aan de linker kant nog wat ruimte heeft om te groeien, de rups er direct naast heeft de meeste rek verbruikt en is kleiner. Omdat mannelijke vlinders duidelijk kleiner zijn dan de vrouwtjes, is in dit stadium vaak al redelijk in te schatten wat man en vrouw gaat worden. Op de foto zijn de rupsen 9 tot 10 cm lang, er zijn heel wat soorten die langere rupsen voort brengen maar met 2,5 tot 3 cm diameter zijn dit zijn wel de kampioenen als het om omvang gaat. Nog een paar dagen, dan zal bij de eerst rupsen de bovenkant van de eerste drie segmenten een wat roodbruine kleur krijgen en gaan ze opzoek naar een plaats om een cocon te spinnen.
8 november
Op een paar na, zijn alle rupsen nu verpopt, bij het spinnen van de cocon is de zijde die ze gebruiken crème of beige van kleur maar na een paar dagen is deze verkleurd naar bruin. Afhankelijk van wat ze gegeten hebben kan de uiteindelijke kleur van de cocons verschillen van beige naar donker roodbruin. Voor de bouw van de cocon worden altijd één of meerdere bladeren gebruikt, een gesponnen lus om de tak zorgt er voor dat het blad met de cocon niet van de plant kan vallen. Een dagelijkse sproeibeurt en een temperatuur van een graad of 27, zorgt er voor dat de poppen over 6 tot 8 weken uitkomen.
18 november
Alle rupsen hebben nu tijd genoeg gekregen om te verpoppen en omdat ik graag weet waar ik op kan rekenen, knip ik alle cocons voorzichtig open om de poppen te seksen. Bij Attacus soorten is dat heel eenvoudig, de antennes van de mannelijke vlinders zijn altijd veel groter dan die van de vrouwtjes en dat is ook aan de poppen goed te zien. Op de foto is ook het verschil in grootte goed te zien, links is een mannelijke pop, rechts een vrouw. De poppen gaan weer voorzichtig terug in de cocons die ik hangend aan ijzerdraad, met spelden in het plafond van mijn kweekkast prik. Doordat ze aan ijzerdraadjes hangen, kunnen de vlinders bij het uitkomen alleen maar aan de cocon gaan hangen en is de kans op klimtochten aan het plafond met kans op naar beneden vallen erg klein.
12 december
Twee dagen geleden is er een vrouwtje met een spanwijdte van 27 cm uit gekomen. Om het vrouwtje langer in leven te houden, had ik haar op de onverwarmde zolderkamer gezet, daar is het een graad of 13 waardoor ze het op haar vet reserves behoorlijk langer uit zal houden. Vandaag komt de tweede vlinder uit en aan de antennes is direct te zien dat dit een man is, ik neem even een foto en sluit snel de deurtjes van de kweekkast. Als vlinders in dit stadium verstoord worden, zullen ze de vleugels niet volledig ontvouwen.
Vleugels van dit formaat oppompen is een hele klus, het duurt ongeveer een uur tot 5 kwartier voordat de vleugels er netjes uit zien, daarna hebben ze nog een uur of twee nodig om uit te harden.
14 december
Na één of twee dagen is het skelet van het mannetje ook volledig uitgehard, verse mannetjes zijn nog vrij slap en als je een handmatige copulatie uit ga voeren is het beter als het mannetje een dag of twee oud is. Soms willen Atlas vlinders wel zelf paren maar dat is lang niet altijd zo, in dat geval kan een helpende hand nog wel eens uitkomst bieden. De paring duurt meestal rond de 24 uur en na de paring zal het vrouwtje meestal direct beginnen met het leggen van eitjes.
29 december
De 16e is het vrouwtje begonnen met het leggen van de eerste eitjes, een deel daar van heb ik via Actias kunnen verkopen, een deel heb ik natuurlijk zelf gehouden voor verdere kweek. Vandaag is de cyclus rond, de eerste rupsjes van het nageslacht zijn uitgekomen.